Kabahatler Kanunu’na Genel Bakış

5326 sayılı Kabahatler Kanunu 31.03.2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun’un 2. maddesinde kabahatin tanımı yapılmıştır. Buna göre: Kanunun karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık kabahattir. Kabahatler kasten işlenebileceği gibi taksirli bir şekilde de işlenebilir. Kabahatlere uygulanacak yaptırımlar Kanun’un 16. ve devamı maddelerinde belirtildiği gibi idari para cezası ve idari tedbirlerdir. İdari tedbirler, mülkiyetin kamuya çevrilmesi ve diğer kanunlarda yer alan ilgili tedbirlerdir. Kanun’un 27. maddesi çerçevesinde idari para cezası ve mülkiyetin kamuya çevrilmesine ilişkin idari tedbirlere karşı kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren 15 gün içinde sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu sürenin geçirilmesi halinde idari yaptırım kararı kesinleşmiş olacaktır. Bu konuda mücbir haller istisna teşkil etmektedir. Sulh Ceza Mahkemesi’nin kararına karşı da yargı çevresi içindeki ağır ceza mahkemesine kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz başvurusu yapılabilir. İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna başvurulması harca tabi değildir. Kanun yoluna başvurma dolayısı ile oluşan bütün masraflar ve vekalet ücreti başvurusu veya savunması reddedilen tarafça ödenir.

Kabahatler Kanunu’nda yer alan kabahatler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

1. Emre aykırı davranış

2. Dilencilik

3. Kumar

4. Sarhoşluk

5. Gürültü

6. Rahatsız etme

7. İşgal

8. Tütün mamullerinin tüketilmesi

9. Kimliği bildirmeme

10. Çevreyi kirletme

11. Afiş asma

12. Silah taşıma

Kabahatler Kanunu’nda sayılan fiillerin dışında diğer Kanunlarda da idari para cezası verilmesi gereken fiiller yer aldığından bu Kanunlarda belirtilmiş olan fiiller hakkında da idari para cezası verilmektedir. Örneğin Trafik para cezası, Nüfus para cezası, Askerlik para cezası, Seçime ve Halk Oylamasına Katılmama para cezası, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca verilen cezalar, Rekabet Kurumunca  verilen cezalar.

İdari para cezalarında ödeme süresi, ilgili kanunlarda düzenlenen hallerde bu sürelerdir (7 gün, 15 gün, 30 gün gibi) Özel kanunlarda ödeme süresi belirtilmemiş ise; idari para cezalarının, ilgilisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenmesi gerekmektedir.

Kabahat dolayısıyla idarî para cezası veren kamu görevlisi, ilgilinin rıza göstermesi halinde bunun tahsilatını derhal kendisi gerçekleştirir. İdarî para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, kişinin bu karara karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemez.

Ayrıca; kişinin müracaatı üzerine, kişinin ekonomik durumunun müsait olmadığının anlaşılması halinde, idari para cezasının ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit halinde ödenmesine karar verilebilir.

Taksitlendirme başvurusu idari yaptırım kararın tebliğini müteakip kanuni ödeme süresi içinde kararı veren idareye yapılır.

Ancak, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanuna göre verilen idari para cezaları için yapılacak taksitlendirme başvuruları ilgili vergi dairesine yapılacak ve başvurular vergi dairesince sonuçlandırılacaktır.

Kanuni ödeme süresinden sonra yapılan taksitlendirme başvuruları değerlendirilmez.

Bütün bu anlatılanlar çerçevesinde çeşitli kabahatlere ilişkin idari para cezaları 2010 yılı itibariyle aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Avukat

Görkem ÜNSAL